Η φυλακή ως σωφρονιστική μέθοδος -ο εγκλεισμός

Η έννοια της φυλάκισης είναι ένας μηχανισμός μεταμόρφωσης των ατόμων. Αποτελεί και την μόνη αποδεκτή λύση καθώς εγκλείοντας , αναμορφώνοντας και ουσιαστικά υποτάσσοντας το άτομο αναδημιουργεί και τους θεσμούς που υπάρχουν μέσα στο κοινωνικό σώμα. (Μ. Foucault,1976)

Επιπλέον, η φυλακή όντας ένα σχολείο ή και στρατώνας αυστηρός είναι ένα ζοφερό κατά τα άλλα εργαστήρι . Η ταξινόμηση της φυλακής μέσα από αξιώματα θα μπορούσε να είναι αρχικά το αξίωμα της απομόνωσης. Η απομόνωση του κατάδικου με τον έξω κόσμο, σε ό,τι δηλαδή του έχει προκαλέσει την παραβατική αυτή συμπεριφορά, αλλά και η απομόνωση του σε σχέση με τους άλλους. Ακόμη ένα αξίωμα είναι,  η εναλλαγή εργασίας και γευμάτων που ακολουθεί τον κατάδικο από την αρχή της ημέρας του μέχρι και το τέλος της βραδινής προσευχής. Αυτό αποτελεί και την ανάπαυσή του χωρίς ταραχώδεις σκέψεις και έτσι ο ύπνος λειτουργεί ως κατασταλτικό και θεραπεία για τον έγκλειστο . (Μ. Foucault,1976)

Κατά τον Foucault το σύστημα της φυλακής είναι ένα σύστημα πανοπτισμού καθώς τα υποκείμενα υπόκεινται κάτω από εκείνη την επιτήρηση. Στις φυλακές κρατουμένων  στα σχολεία, στα άσυλα φρενοβλαβών και σε χώρους απασχόλησης των εργαζομένων. Αυτό το σύστημα ανάγεται στο σύστημα του Ιερεμία Μπένθαμ. Εξαιτίας της αρχιτεκτονικής της φυλακής, ο φυλακισμένος δεν μπορεί να δει τον φύλακά του, και έτσι η εξουσία γίνεται αόρατη και ορατή ταυτόχρονα.(Ν. Κουράκης)

Πίσω από τους τοίχους του σωφρονιστικού συστήματος δεν συναντάμε μόνο ανθρώπους φτωχούς και τρελούς αλλά και ανθρώπους που είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε τι κοινό έχουν μεταξύ τους. Όπως στην φωλιά του Κούκου οι έγκλειστοι είναι μεταξύ τους εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες, με διαφορετική ψυχική ασθένεια. Παρά το γεγονός ότι η εγκάθειρξη ήταν μια μέθοδος για να εξαλειφθεί εντελώς η προσωπικότητα και να εξαλειφθούν και εντελώς τα αντικοινωνικά στοιχεία.. . (Μ. Foucault ,2004) Στην φωλιά του Κούκου γνωρίζουμε ότι το περιβάλλον είναι αυτό μιας ψυχιατρικής κλινικής αλλά στον Λοιμό δεν ξέρουμε ούτε την περίοδο κράτησης ούτε τα ονόματα των εγκλείστων.

Τα βασανιστήρια επιπλέον επιβάλλονται και στα δύο έργα. Στην φωλιά του Κούκου υπάρχει το ηλεκτροσόκ στο οποίοι υποβάλλονται οι ασθενείς και ιδιαίτερα όσοι αντιστέκονται στις εντολές της αρχινοσοκόμας ή όσοι δεν τηρούν τους κανόνες αλλά και στον Λοιμό υπάρχουν μέθοδοι βασανισμού όπως είναι για παράδειγμα ξύλο, πέταγμα στη θάλασσα και βράχια.

Το βασανιστήριο είναι μια μέθοδος που πρέπει να ανταποκρίνεται σε τρία βασικά κριτήρια. Αρχικά, πρέπει να παράγει μια συγκεκριμένη ποσότητα πόνου που μπορεί να εκτιμηθεί και να ιεραρχηθεί. Η θανατική ωστόσο ποινή δεν είναι μόνο αφαίρεση και στέρηση του δικαιώματος της ζωής αλλά και το τέλος μιας υπολογισμένης διαβάθμισης από οδύνες. Πιο συγκεκριμένα ο αποκεφαλισμός, που ανάγει όλες αυτές τις στιγμές σε μια και μόνο ως τον διαμελισμό που επεκτείνεται και στον απαγχονισμό ο θάνατος-βασανιστήριο είναι μια κατάσταση –τέχνη να διατηρεί κανείς τη ζωή μέσα στην οδύνη. Ουσιαστικά υποδιαιρεί τη ζωή μέσα σε χίλους θανάτους μέχρι την αποτελειωτική εκτέλεση. . (Μ. Fοucault ,1976) Πρόκειται για μια ακριβόλογη δικαστική πράξη. Μεταξύ του δικαστεί ο οποίος διατάζει το βασανιστήριο και του υπόπτου υπάρχει ένα είδος κονταρομαχίας. Αυτός που πάσχει υποβάλλεται σε μια σειρά από δοκιμασίες κλιμακούμενες όλες με αυστηρότητα κι έτσι σε αυτές υποκύπτει και ομολογεί. Όμως αν ο βασανιζόμενος διατηρήσει την στάση του και δεν ομολογήσει τότε νικά. Μπορεί όμως να είναι και ένοχος όμως ο δικαστής δεν μπορεί άλλο να εφαρμόσει το βασανιστήριο εφόσον δεν ομολογεί καμμιά κατηγορία. . (Μ. Fοucault ,1976)

Στη φωλιά του Κούκου διαπιστώνεται το έξης ,ότι οι ασθενείς υποτάσσονται στην αρχινοσοκόμα και φοβούνται την ίδια περισσότερο παρά την επανένταξή τους . Ένας μόνο καταφέρνει να αντιταχθεί σε αυτήν και να συγκρουστεί μαζί της. Στον Λοιμό βλέπουμε όμως ότι υπάρχει πλήρης αντίσταση σε ότι τους επιβάλλεται. Κατά κάποιον τρόπο αντέχουν στα βασανιστήρια που δέχονται χωρίς να υποτάσσονται.

Ο αντικοινωνικός του 18^ου αιώνα με τον σύγχρονο αντικοινωνικό έχει αρκετές ομοιότητες όμως αυτό είναι πιθανό να μην είναι το αποτέλεσμα του διαχωρισμού αφού, το πρόσωπο του αντικοινωνικού ανθρώπου το δημιούργησε αυτή ακριβώς η κατάσταση της απομόνωσης. Ουσιαστικά η μέθοδος αυτή δεν απομόνωσε ξένους αλλά δημιούργησε ξένους παίρνοντάς τους από την αφάνεια που ήταν και κάνοντάς τους αλλόκοτες μορφές οι οποίες δεν αναγνωρίζονταν πιά. (Μ. Fοucault , 2004)