Η άλλη πλευρά της ασφάλειας.....

Η δράση και το έργο των εταιρειών ασφαλείας ενάντια στην τρομοκρατία απο το 2003 μέχρι το 2013

Δράση των εταιρειών ασφαλείας 2003

Εισαγωγή

   Η αντιπαράθεση μεταξύ του μισθοφορικού θεσμού αλλά και των Ιδιωτικών Στρατιωτικών Εταιρειών (ΙΣΕ) δείχνει ότι πλέον το κράτος έχει επιλέξει να στραφεί στον ιδιωτικό τομέα, για να αντιμετωπίσει συγκρούσεις ή προβλήματα που προκύπτουν μετά την περίοδο του Ψυχρού πολέμου (1943 και μετά ) Οι κυβερνήσεις, οι οποίες καθορίζουν το πλαίσιο της λειτουργίας τους προσφέρουν καλύτερη νομική κάλυψη και φροντίζουν έτσι ώστε οι ΙΣΕ να μην θεωρούνται ως μισθοφορικοί στρατοί αλλά εταιρείες που βοηθούν τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Ιράκ, όπου οι ΙΣΕ λειτουργούσαν με το μνημόνιο της Προσωρινής Συμμαχικής Αρχής σύμφωνα με το οποίο εξασφάλιζαν ασυλία στο Ιράκ. (Ανδρέας Λιαρόπουλος Η Ιδιωτικοποίηση του Πολέμου: Ο ρόλος των ιδιωτικών στρατιωτικών εταιρειών στη διεθνή ασφάλεια, Αεροπορική Επιθεώρηση, τεύχος 101, Αύγουστος 2014, 2009)

   Η προτεινόμενη επανάσταση στα στρατιωτικά ζητήματα προωθούσε τη δημιουργία μικρών και ευέλικτων στρατιωτικών δυνάμεων, οι οποίες θα στηρίζονται σε ένα ανώτερο είδος τεχνολογίας. Το αποτέλεσμα που προήλθε για την ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων ήταν να μειωθεί το μέγεθος των εθνικών στρατών. Και στη Δύση, όπου πάρα πολλοί επαγγελματίες στρατιώτες βρέθηκαν εκτός στρατεύματος όταν αναδιοργανωνόταν ο εθνικός στρατός όσο και στην Ανατολική Ευρώπη, όπου η διατήρηση ενός μεγάλου στρατού ήταν οικονομικά ασύμφορη, χιλιάδες άνεργοι στρατιώτες αναζητούσαν εκ νέου εργασία. Οι εταιρείες αυτές ήταν η λύση για τους άνεργους στρατιώτες. Οι επιχειρήσεις που διεξάγονται τις τελευταίες δύο δεκαετίες είναι πλέον διαφορετικές γιατί αφορούν την άσκηση κυρίως πολιτικής βίας. Υπάρχει μία διαρκής εξέλιξη τα τελευταία είκοσι χρόνια τόσο στον αριθμό των υπαλλήλων που προσφέρουν ιδιωτικές στρατιωτικές υπηρεσίες όσο και στην αναλογία τους με τα στρατεύματα των ενόπλων δυνάμεων που χρησιμοποιούνται σε επεμβάσεις. Έτσι στον πρώτο πόλεμου του Κόλπου ένας στους εκατό από το στρατιωτικό προσωπικό ήταν ιδιωτικός υπάλληλος, ενώ στο πόλεμο στο Ιράκ η αναλογία ήταν ένας προς έναν (Christopher Spearin, 2003) Η εξάπλωση των ιδιωτικών στρατών στο Ιράκ έφτασε ακόμα και στον πυρήνα των στρατιωτικών λειτουργιών, καταδεικνύοντας εμφανέστερα την παρουσία ενός νέου μοντέλου στρατιώτη . (Christopher Spearin, 2003) Η ανάπτυξη των ίδιων των εταιρειών που παρέχουν στρατιωτικές υπηρεσίες είναι ένα από τα χαρακτηριστικά ή για άλλους το κυρίαρχο στοιχείο των μεταμοντέρνων ενόπλων δυνάμεων .(Charles C. Moskos 2000)

Λόγοι εξάπλωσης των Ιδιωτικών Στρατιωτικών Εταιρειών

  Η ανάπτυξη της ιδιωτικής στρατιωτικής βιομηχανίας οφείλεται κυρίως στη μείωση του μεγέθους των εθνικών επαγγελματικών στρατών μετά τον Ψυχρό Πόλεμο , στο ότι διευρύνθηκαν οι συγκρούσεις και στο γεγονός ότι ιδιωτικοποιούνταν το κράτος. (Peter Singer,2005). Η λήξη του Ψυχρού Πολέμου είχε δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι το ενδεχόμενο πυρηνικής ή ακόμη και συμβατικής σύγκρουσης ανάμεσα στις δυο υπερδυνάμεις είχε σταματήσει να υφίσταται. Ένας συνεπώς πολυδάπανος και μεγάλος στρατός έμοιαζε χωρίς νόημα και σύντομα μειώθηκε το μέγεθος των επαγγελματικών στρατών και των αμυντικών προϋπολογισμών. Ωστόσο νέες απειλές όπως η διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής, η διεθνής τρομοκρατία και οι εμφύλιες συρράξεις στον Τρίτο Κόσμο είχαν σημάνει την ακαταλληλότητα των στρατιωτικών μηχανών που είχαν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου να ανταπεξέλθουν στον νέο τους ρόλο. Οι δυτικοί στρατοί ήταν σχεδιασμένοι στα πρότυπα μιας ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης για τις απαιτήσεις πολέμων μεγάλης έκτασης, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να ανταπεξέλθουν σε εμφύλιες συγκρούσεις χαμηλής έντασης και ανταρτοπολέμους. (Thomas Hammes, 2004). Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ακολούθησε ένας έντονος προβληματισμός σχετικά με την αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων Στους εμπλεκόμενους δεν περιλαμβάνονται μόνο τακτικά στρατεύματα αλλά και πολέμαρχοι, τρομοκρατικές ομάδες, ακόμη και παιδιά και γυναίκες στις επιθέσεις αυτοκτονίας. Εξαιτίας των γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου και ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας αύξησαν τη ζήτηση για ασφάλεια .Η αποτυχία ορισμένων ανθρωπιστικών επεμβάσεων δημιούργησε τις συνθήκες ώστε η Δύση πλέον να επεμβαίνει για να διευθετηθούν διεθνείς συγκρούσεις..

   Δεκάδες είναι οι εταιρείες που έχουν σχέση με το Αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο οι οποίες διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στην συμμετοχή τους τον πόλεμο του Ιράκ (2003) . Η αισχροκέρδεια που ανέκυψε από αυτές τις εταιρείες ήταν μια από τις λάθος πολιτικές του George Bush . Οι μισθοφόροι είχαν συσσωρεύσει τεράστιες περιουσίες βοηθώντας έτσι την Αμερικανική κυβέρνηση να εγκαθιδρύσει ένα κράτος μαριονέτα στον Ιράκ . Οι μισθοφόροι χωρίς διακριτικά και απροκάλυπτα επάνδρωναν οχήματα και λεηλατούσαν, αποτελώντας ντροπή για το αμερικανικό κράτος. Γύρω στις 10-15.000 μισθοφόροι παγκοσμίως δίνουν υλικοτεχνική στήριξη σε ρόλου όπως οδήγηση ,συντήρηση εκπαίδευση ,επικοινωνίες καθώς και συλλογή πληροφοριών. (James Conachy,2004)

   Ο πόλεμος στο Ιράκ από την πλευρά της Αμερικανικής κυβέρνησης ακολούθησε μια συμβατική στρατιωτική πορεία η οποία είχε τη μορφή επίθεσης δύναμης ενός κράτους στην δύναμη ενός άλλου. Ωστόσο το στοιχείο της ασυμμετρίας γίνεται εμφανές καθώς οι συμμαχικές δυνάμεις ήταν ισχυρότερες της ιρακινής αντίστασης και επιπλέον επειδή οι ιρακινοί δεν άργησαν να καταφύγουν σε μη συμβατικές πολεμικές τακτικές. Ο μεταπολεμικός συσχετισμός των δυνάμεων απεδείχθη αντιστροφή των ασυμμετριών εάν κατά τη διάρκεια του κυρίως πολέμου λειτούργησε η αμερικανική ασυμμετρία ισχύος τότε την μεταπολεμική κατάσταση χαρακτηρίζει η ασυμμετρία διεξαγωγής του μικρού πολέμου από τις ιρακινές αντιστασιακές μονάδες. (Muncler H., 2005)

   Στα γεγονότα του 2003 αξίζει να σταθούμε στα θεμέλια που δόθηκαν για την ανοικοδόμηση ενός κράτους από  τις δυνάμεις εισβολής αφού εκτός της ανακάλυψης καινούργιων όπλων μαζικής καταστροφής και του αγώνα κατά της τρομοκρατίας στόχος ήταν και η εγκαθίδρυση ενός δημοκρατικού καθεστώτος .Στις 1/5/2003 ο πρεσβευτής Πολ Μπρέμερ ο τρίτος , τίθεται επικεφαλής της Συμμαχικής μεταβατικής αρχής στο Ιράκ αντικαθιστώντας τον Αντιστράτηγο Γκάρνερ το 2003 επικεφαλής της υπηρεσίας ανοικοδόμησης στρατιωτικής βοήθειας στο Ιράκ. Το πρώτο και βασικό μέλημα του Μπρέμερ ήταν απομπαθοποιηθεί το ιρανικό κράτος. (Bremer with Mc Conell, 2006). Αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να απομακρυνθούν τα ηγετικά στελέχη απο τις θέσεις τους και να μην επιστρέψουν ξανά (Ricks E. Thomas ,2007 )

   Άλλο χαρακτηριστικό της περιγραφής αυτών των νέων πολέμων είναι η ιδιωτικοποίηση της βίας. Σε ένα από τα πολλά περιστατικά βίας τα οποία είχαν πραγματοποιηθεί το έτος 2004 στην Φαλούτζα δυτικά της Βαγδάτης τέσσερις Αμερικανοί είχαν πέσει σε ενέδρα ,όπου τους σκότωσαν, ανέσυραν έξω απ’ το όχημα τους έβαλαν φωτιά και τους ακρωτηρίασαν. (Ιράκ: Eπιθέσεις Αμερικανικών δυνάμεων σε Φαλούτζα και Σάντρ Σίτυ)

Για τον Πίτερ Σίνγκερ οι ιδιωτικές εταιρείες αποτελούν την τελευταία εξέλιξη στο σύγχρονο πεδίο μάχης .Για τον πόλεμο στο Ιράκ κατά τον ίδιο υπάρχουν τρία σημεία τα οποία αφορούν τη χρήση των εταιρειών αυτών . Το ένα είναι ότι τα κίνητρα της ιδιωτικής εταιρείας δεν συμβαδίζουν πάντα με τον πελάτη της για παράδειγμα η εταιρεία ενέργειας Χάλι Μπάρτον . Μια θυγατρική της είχε κάνει συμβόλαιο για την κατάσβεση πυρκαγιών σε πετρελαιοπηγές του Ιράκ ,όμως ο ρόλος της επεκτάθηκε και στην άντληση και διανομή πετρελαίου . Επίσης οι εταιρείες αυτές δεν διεξάγουν ελέγχους όσον αφορά την πρόσληψη προσωπικού τους καθώς ένα ποσοστό της τάξεως του 35% στους ανακριτές στις φυλακές του Αμπουγκράιμπ είχαν έλλειψη στρατιωτικής εκπαίδευσης και προέρχονταν από τέτοιου είδους εταιρείες. Ακόμη επιτρέπεται η χρήση στρατηγικών που δεν είναι αναγνωρίσιμες από τις κυβερνήσεις ή αρκετά δημοφιλείς .Για παράδειγμα η επίδειξη υπερβολικής σκληρότητας επιφέρει συνέπειες ποινικές στους άνδρες αλλά και τις γυναίκες στρατιωτικούς. Όμως σε τέτοιες περιπτώσεις δεν θα μπορούσαν να γίνουν πολλά και να προσαχθούν καθώς είναι προφανείς οι λόγοι .(Συλλογικό,2005) .Ακόμη ένα  ζήτημα αφορά την νομιμότητα των πράξεων των εταιρειών αυτών και συνδέεται με τα προηγούμενα γεγονότα . Ενώ το τελευταίο έχει να κάνει με τον στρατό και την συνεκτικότητά του. Πέραν της έλλειψης συντροφικότητος μεταξύ των στρατιωτικών των ΗΠΑ και αυτών των ιδιωτικών εταιρειών είναι γεγονός όπως και στο παράδειγμα της Φαλούτζα ότι οι μισθοφόροι κερδίζουν περισσότερα από τον στρατό όντας σε λιγότερο επικίνδυνη θέση καθώς παρέχουν υποστήριξη σε μαχόμενους άντρες και φρουρούν πετρελαιοπηγές. (Peter W. Singer, 2005  https://www.foreignaffairs.com/articles/60627/p-w-singer/outsourcing-war )